kristalla
Band V, Spalte 807
Symbol XML-Datei TEI Symbol PDF-Datei PDF Zitat-Symbol Zitieren

kristalla f. n- oder ō-St., kristallo m.
an-St., Gl. 3,192,32 (in 2 Hss., Anfang des
13. Jh.s, frk.-obd. und alem./frk., 1 Hs. 12.
oder 14. Jh) und Npw, nur im Nom.Sg.:
Bergkristall; crystallus <c-, ch-; -l>. Das
Wort ist aus mlat. crystallus m./f. (neben
crystallum n.) Kristall entlehnt. Mhd.
kristalle, kristal st./sw.f./m. Kristall, nhd.
Kristall m./n. stark glänzendes, meist ge-
schliffenes Glas (von bestimmter chemischer
Zusammensetzung), Gesamtheit von Gegen-
ständen aus Kristall
(diese können auch
aus nfrz. cristal stammen). Das neutr. Genus
kommt im 17. Jh. vielleicht unter dem Ein-
fluss von Glas n. auf.

Ahd. Wb. 5, 418; Splett, Ahd. Wb. 1, 487; Köbler, Wb.
d. ahd. Spr. 682; Schützeichel⁷ 183; Starck-Wells
347; Schützeichel, Glossenwortschatz 5, 346; Berg-
mann-Stricker, Katalog Nr. 68. 77; Graff 4, 620; Le-
xer 1, 1736; 3, Nachtr. 283; Diefenbach, Gl. lat.-
germ. 158 (crystallus); Dt. Wb. 11, 2481 ff.; Kluge²¹
406; Kluge²⁵ s. v.; Pfeifer, Et. Wb.² 735 f. Suolahti
1929: 133; Lüschen 1979: 184 f.

Aus mlat. crystallus m./f. oder dessen Fort-
setzer nfrz. cristal dss. sind auch entlehnt:
mndd. kristal(le) n./f.; mndl. cristal, (mit
Metathese) kerstael, nndl. kristal; nwestfries.
kristal; ae. cristalla, cristal m., me. cristal,
ne. crystal; nisl. kristall(ur), krystall(ur),
ndän. krystal, nnorw. krystall, aschwed. kris-
tal, krystal, nschwed. kristall, alles in näm-
licher Bed.

Lasch-Borchling, Mndd. Handwb. 2, 1, 674; VMNW
s. v. kerstal; Verwijs-Verdam, Mndl. wb. 3, 1387.
2110 f.; Franck, Et. wb. d. ndl. taal² 351; Vries, Ndls.
et. wb. 364; Et. wb. Ndl. Ke-R 133; Fryske wb. 11,
335; Holthausen, Ae. et. Wb. 60; Bosworth-Toller, AS
Dict. 171; Suppl. 134; ME Dict. s. v. cristal n.; OED²
s. v. crystal n. and adj.; Jóhannesson, Isl. et. Wb.
1061; Magnússon, sl. Orðsb. 506; Nielsen, Dansk et.
ordb. 356; Ordb. o. d. danske sprog 11, 575 ff.; NOB
s. v. krystall; Hellquist, Svensk et. ordb.³ 510; Svenska
akad. ordb. s. v. kristall.

Mlat. crystallus m./f. (neben crystallum n.)
Kristall (> italien. cristallo, afrz. crestail,
nfrz. cristal, prov., katal. crestall, span., port.
cristal) setzt lat. crystallus (Berg-)Kristall,
Gegenstand aus Kristall
fort, das aus gr.
κρύσταλλος m. Eis, Bergkristall entlehnt ist.
Das Wort ist eine Ableitung von gr. κρύος
n. Eiskälte, Frost, das mit ahd. roso Eis,
Kruste
(s. d.) verwandt ist.

Walde-Pokorny 1, 479 f.; Pokorny 621 f.; Frisk, Gr. et.
Wb. 2, 28 f.; Chantraine, Dict. ét. gr. 588 f.; Beekes,
Et. dict. of Gr. 1, 786; Thes. ling. lat. 4, 1262 f.; Mey-
er-Lübke, Rom. et. Wb.³ Nr. 2350; Wartburg, Frz. et.
Wb. 2, 2, 1385. Mlat. Wb. 2, 2056 f.

S. roso.

Information

Band V, Spalte 807

Zur Druckfassung
Zitat-Symbol Zitieren
Symbol XML-Datei Download (TEI)
Symbol PDF-Datei Download (PDF)

Lemmata:
Referenziert in: